Châu Thành: Hiệu quả từ mô hình nuôi và chế biến khô cá lóc ứng dụng nhà sấy năng lượng mặt trời

07:45 30/12/2024

Trong những năm qua cá lóc là loài thủy sản rất dễ nuôi và mang lại hiệu quả cao. Đặc biệt gần đây mô hình nuôi cá lóc đang được người dân áp dụng rộng rãi tạo việc làm cho nhiều lao động tại địa phương và góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi trong nông nghiệp. Tuy nhiên, thị trường đầu ra thường không ổn định, giá cả bấp bênh. Vì vậy, việc tận dụng nguồn nguyên liệu có sẵn từ việc nuôi để làm khô cá lóc là giải pháp tốt nhất vừa ổn định nguồn nguyên liệu vừa tạo sản phẩm có giá trị gia tăng (khô cá lóc).

Trong năm 2024, từ nguồn kinh phí Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Châu Thành đã hỗ trợ cho cơ sở sản xuất khô cá lóc Ngọc Nhi,  thuộc ấp Bình An 2, xã An Hòa, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang thực hiện “Mô hình nuôi và chế biến khô cá lóc ứng dụng nhà sấy năng lượng mặt trời tại xã An Hòa”.

Đoàn công tác nghiệm thu nhà sấy năng lượng

Với mục tiêu là xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi khép kín từ việc nuôi đến khâu chế biến khô cá lóc ứng dụng nhà sấy năng lượng, góp phần giải quyết nguồn nguyên liệu tại chỗ, giải quyết việc làm cho lao động tại địa phương và việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất khô cá lóc (nhà sấy năng lượng mặt trời) nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, hướng đến phát triển sản phẩm khô cá lóc đạt chuẩn sản phẩm OCOP cho địa phương.

Theo bà Hồ Thị Xuân Mai, chủ cơ sở sản xuất khô cá lóc Ngọc Nhi cho biết: “Gia đình tôi đã nuôi cá lóc trong ao từ nhiều năm nay, với diện tích 10.000 m2, tôi đã đầu tư 5 ao nuôi. Mỗi đợt tôi thả khoảng 1 tấn cá lóc giống, sau 4 tháng nuôi sản lượng thu được khoảng 100 tấn cá lóc thịt, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận mang lại từ 400-600 triệu đồng”. Để cá lóc ít bệnh, lớn nhanh thì việc chuẩn bị ao nuôi rất quan trọng, trước khi thả giống phải vét bùn đáy ao, xử lý vôi, cá tạp, chọn con giống khỏe, việc bố trí mật độ nuôi vừa phải (tốt nhất  20 con/m2). Thay nước ao mỗi ngày, lưu ý phòng trị bệnh cho cá. Với vòng quay 2,5 vụ/năm, sản lượng thu hoạch ước cả năm khoảng 250 tấn cá lóc thịt. Mô hình đã tạo việc làm thường xuyên cho 3 lao động tại địa phương, với mức lượng ổn định từ 6-7 triệu đồng/người/tháng.

Chị Hồ Thị Xuân Mai, chủ cơ sở kiểm tra cá khi sấy năng lượng

Cá lóc sau khi nuôi, chủ yếu cân cho thương lái để bán cá thịt và cung cấp cho các cơ sở làm khô. Chị Mai chia sẻ: “Bản thân trăn trở tại sao nguồn cá thịt mình đang luôn ổn định, nhưng không phát triển thêm chuỗi giá trị khép kín khác. Cuối năm 2023, chị bắt đầu tìm hiểu thị trường và bắt tay thử nghiệm các công thức ướp cá để làm khô, những mẻ khô cá lóc đầu tiên không thành công, có lúc bị không đủ gia vị, có lúc cá sau khi phơi vẫn còn bị bủng. Sau nhiều lần thất bại, Tôi đã điều chỉnh công thức tẩm ướp, gia vị sao cho phù hợp. Sản phẩm ổn định hơn, Tôi mang sản phẩm cho người thân, bạn bè dùng thử để góp ý, rút kinh nghiệm. Nhận thấy xu hướng người tiêu dùng hiện nay thích khô có màu sắc tự nhiên, không quá ngọt cũng không quá mặn nên tiêu chí sản xuất của Tôi là sản phẩm phải ngon, an toàn nhưng tiết kiệm, giá cả hợp lý khi đưa ra thị trường”.

Khi chưa được hỗ trợ nhà sấy năng lượng, mỗi tháng cơ sở chỉ sản xuất khoảng 300 ký khô cá lóc cung cấp ra thị trường, việc phơi sấy phụ thuộc vào thời tiết, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng khô và tốn nhiều công lao động. Đến nay, được sự hỗ trợ từ nguồn kinh phí từ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Châu Thành đã hỗ trợ cho cơ sở một nhà sấy năng lượng mặt trời có quy mô 48 m2 (ngang 6m x dài 8m) do Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và Công nghệ An Giang chuyển giao công nghệ. Đã giúp cơ sở tăng gấp đôi quy mô sản xuất so với trước đây.

Chị Mai cho biết: “Với quy mô nhà sấy 48 m2, bố trí 8 giàn kệ, mỗi giàn kệ có 3 tầng, công suất mỗi đợt phơi được 400 kg cá lóc nguyên liệu, sau khi phơi thành phẩm còn 34% (tương đương 136 kg khô). Với công nghệ sấy năng lượng giúp màu sắc khô sáng đẹp, ẩm độ khô cá đồng đều hơn, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, hạn chế ruồi, côn trùng gây hại. Thời gian phơi ngắn hơn 30% so với phơi ngoài trời (nhà sấy phơi 2 ngày so với phơi ngoài trời 3 ngày). Với việc tận dụng nguồn cá lóc nguyên liệu tại chỗ, giúp giảm giá thành cho khâu thành phẩm sau khi chế biến, tạo chuổi cung cấp khép kín từ khâu sản xuất đến khâu chế biến. Cơ sở chế biến khô đã giải quyết việc làm thường xuyên cho 5 lao động nông nhàn, lao động nữ, lao động lớn tuổi tại địa phương với nguồn thu nhập ổn định 3 triệu đồng/người/tháng”.

 

Ngoài ra, để giảm nhân công lao động, cơ sở đã trang bị 1 máy đánh vảy cá, 1 máy hút chân không, 2 tủ lạnh có công suất chứa khoảng 600 kg. Do nhu cầu nguồn cung dịp tết tăng cao, cơ sở chuẩn bị trang bị thêm 1 tủ lạnh để đáp ứng đủ nguồn cung cho thị trường. Để nguồn hàng luôn ổn định, cơ sở đã bố trí lịch thời vụ thả cá giống cho 5 ao nuôi, đảm bảo nguồn cá thịt đáp ứng cho nguồn hàng cá chế biến khô. Mỗi tháng cơ sở chế biến khoảng 1,8 tấn cá nguyên liệu để cung cấp ra thị trường khoảng 600 kg mặt hàng khô cá lóc với nhiều chủng loại: như khô 1 nắng, 2 nắng, 3 nắng, cá lóc cửng, khô gò má, ….

Để chất lượng khô luôn ổn định và tươi ngon, đòi hỏi quy trình sản xuất phải đảm bảo nguồn cá nguyên liệu sạch bệnh, cá tươi sau khi làm sạch, tách xương, tẩm ướp gia vị phù hợp thì phải ướp đá ngay, sau khi ướp thấm gia vị, đưa vào nhà sấy với nhiệt độ từ 50-650C, đến chiều mát khi nhiệt độ nhà sấy dưới 400C phải gom lại bỏ vào tủ đông ngay, đến sáng hôm sau tiếp tục đem ra nhà sấy phơi tiếp. Với chi phí đầu tư cho 600 ký khô cá lóc khoảng 98,8 triệu đồng, sau khi trừ chi phí khấu hao nhà sấy, kho xưởng, máy móc, thiết bị, nhãn mác, bao bì, nguyên liệu,.. với giá bán bình quân 180.000 đồng/kg, lợi nhuận mang lại cho cơ sở khoảng 9 triệu đồng/tháng.

Theo bà Nguyễn Thị Bích Đào, cán bộ thủy sản phụ trách xã An Hòa cho biết: “Dưới tác động của biến đổi khí hậu ảnh hưởng rất lớn đến sản lượng cũng như chất lượng sản phẩm. Nên vấn đề nâng cao chất lượng, bảo quản sản phẩm sau thu hoạch càng trở nên cấp thiết, nhằm nâng cao chất lượng, góp phần tăng thu nhập cho nông dân. Do đó, việc ứng dụng nhà sấy năng lượng mặt trời là cần thiết. Ngoài ra, những năm qua, việc triển khai Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực cho người nông dân trên địa bàn xã, trở thành động lực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế ở vùng nông thôn. Từ đó, việc hỗ trợ cũng như ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất khô cá lóc (nhà sấy năng lượng mặt trời) của Cơ sở sản xuất khô cá lóc Ngọc Nhi, ấp Bình An 2, xã An Hòa nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, vừa qua sản phẩm khô cá lóc của cơ sở đã được hội đồng cấp huyện đánh giá đạt chuẩn sản phẩm OCOP 3 sao cấp huyện”./.

Phạm Thị Như - Trạm Khuyến nông Châu Thành