Hẹ loại thảo dược bình dân nhưng đa năng

09:00 04/06/2023

Hẹ còn có tên là nén tàu, phỉ tử, cửu, cửu thái, dã cửu…

Tên khoa học Allium odocum L. (Allium tuberosum Roxb.). Thuộc họ Hành tỏi Alliaceae.

Ở nước ta, cây hẹ được trồng ở khắp nơi để làm rau ăn lá, gia vị và để làm thuốc.

Cây hẹ là một loại cỏ nhỏ, thường cao 20 – 45cm, toàn cây có mùi đặc biệt. Củ nhỏ, dài mọc thành túm có rất nhiều rễ con.  Lá hẹp, dài, dày, đầu nhọn. Hoa mọc trên một cọng hoa từ gốc lên, màu trắng. Hạt nhỏ màu đen.

Theo sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của GS.TS. Đỗ Tất Lợi, trong hẹ có Odorin, tác dụng kháng sinh đối với vi trùng Staphylococcus aureus và Bacillus coli. Tính chất kháng sinh này khá vững bền nhưng nếu đun nóng (sắc) thì mất hết tác dụng kháng sinh.

Nước hẹ không cay và nóng như tỏi, do đó trẻ nhỏ dễ dùng hơn dùng tỏi.

Theo tài liệu Y học cổ truyền, cây hẹ có vị cay, ngọt, tính ôn, vào 2 kinh can và thận. Do đó nó có các công dụng như: Bổ can thận, làm ấm lưng gối, được sử dụng trong các bài thuốc chữa tiểu tiện nhiều lần, đái són, mộng tinh, bạch trọc (đái đục).

Một điều cần lưu ý đó là: Những người âm hư hỏa vượng không dùng được.

Bài thuốc Đông Y chữa bệnh từ cây hẹ

- Chữa cảm mạo, ho do lạnh: Dùng 250g lá hẹ, 25g gừng tươi, cho thêm ít đường, mang đi hấp chín, ăn cái, uống nước, sử dụng liền 5 ngày.

- Hỗ trợ điều trị đái tháo đường: Dùng khoảng 100-200g rau hẹ, nấu cháo, nấu canh hoặc xào ăn hằng ngày. Lưu ý không dùng muối hoặc chỉ sử dụng một ít muối khi chế biến món ăn. Hoặc có thể áp dụng món ăn sau: Củ rễ hẹ 150g, thịt sò 100g, đem nấu canh ăn thường xuyên. Bài thuốc Đông y từ cây hẹ này có tác dụng tốt đối với bệnh nhân bị đái tháo đường, cơ thể đã suy nhược.

- Giúp bổ mắt: Dùng 150g rau hẹ, 150g gan dê thái mỏng, ướp gia vị rồi xào với rau hẹ. Cách ngày ăn một lần, 10 ngày một liệu trình.

- Giúp nhuận tràng, chữa táo bón: Lấy hạt cây hẹ rang vàng, giã nhỏ, mỗi lần dùng 5g hòa với nước sôi uống, mỗi ngày uống 3 lần, dùng liền trong 10 ngày.

- Chữa chứng đái dầm ở trẻ em: Dùng 50g gạo nấu cháo, sau đó lấy 25g rễ hẹ vắt lấy nước cho vào cháo đang sôi, sau đó cho thêm ít đường, ăn nóng, dùng liên tục trong 10 ngày.

- Chữa đau lưng, mỏi gối, ăn uống kém: Dùng 20g hạt hẹ, gạo 100g, đem nấu cháo ăn nóng ngày 2 lần, 10 ngày là một liệu trình.

 

 

Nguồn: Quang Hiển (Tổng hợp từ Internet)