Phòng chống bệnh Viêm da nổi cục trên trâu bò

08:30 10/09/2021

Bệnh Viêm da nổi cục: (tên tiếng Anh là Lumpy Skin Disease, viết tắt là LSD), còn được gọi là bệnh Da sần, là bệnh truyền nhiễm do một loại virus thuộc họ Poxviridae gây ra trên trâu, bò. Virus viêm da nổi cục không lây nhiễm và không gây bệnh trên người.

Bệnh Viêm da nổi cục (VDNC) mới xâm nhiễm vào Việt Nam từ tháng 10/2020, đến nay đã lây lan tại 48 tỉnh, thành phố, làm hơn 170.000 con trâu, bò mắc bệnh, trong đó có hơn 20.000 con chết, buộc tiêu hủy; Đặc biệt Đồng bằng Sông Cửu Long dịch bệnh VDNC đang xảy ra tại 18 xã, 06 huyện, 03 tỉnh gồm Đồng Tháp, Kiên Giang và Trà Vinh với 398 con trâu bò mắc bệnh chưa qua 21 ngày. Dịch bệnh VDNC đang có chiều hướng lây lan ra diện rộng. Trước tình hình dịch bệnh Viêm da nổi cục đang diễn biến phức tạp và có nguy cơ lan rộng, Chi cục Chăn nuôi và Thú y hướng dẫn một số đặc điểm và biện pháp phòng, chống dịch bệnh Viêm da nổi cục trên trâu, bò đến các hộ chăn nuôi trên địa bàn như sau:

1. Sơ lược vi rút gây bệnh Viêm da nổi cục

-Vi rút Viêm da nổi cục rất ổn định, tồn tại trong thời gian dài ngoài môi trường, đặc biệt là ở dạng vảy khô; tồn tại trong các nốt da hoại tử trên 33 ngày, trong các lớp vảy khô lên đến 35 ngày và ít nhất 18 ngày trong da phơi khô. Vi rút nhạy cảm với ánh sáng mặt trời và chất tẩy rửa có chứa dung môi lipid, nhưng trong điều kiện môi trường tối và ẩm ướt (Ví dụ như chuồng trại bị ô nhiễm, vi rút có thể tồn tại trong nhiều tháng).

-Vi rút có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ 65⁰C trong 30 phút, 55⁰C trong 2 giờ. Vi rút nhạy cảm với môi trường pH kiềm hoặc axít; có thể tồn tại ở môi trường pH = 6,6 - 8,6 trong 5 ngày ở nhiệt độ 37⁰C.

2. Đặc điểm dịch tễ của bệnh Viêm da nổi cục

- Động vật mẫn cảm với vi rút Viêm da nổi cục là trâu, bò. Tỷ lệ trâu, bò mắc bệnh khoảng 10-20%, tỷ lệ chết khoảng 1-5%. Thời gian ủ bệnh trung bình khoảng 4 - 14 ngày.

- Côn trùng chân đốt được xem là nguyên nhân truyền bệnh mặc dù đến nay chưa xác định được đường truyền bệnh cụ thể, muỗi, ruồi cắn và ve đực có thể đóng vai trò quan trọng trong việc làm lây truyền vi rút. Vai trò của các đường truyền bệnh là khác nhau giữa các khu vực địa lý khác nhau, phụ thuộc vào nguồn và đặc điểm của mỗi loại đường truyền bệnh.

3. Triệu chứng, bệnh tích của bệnh Viêm da nổi cục

Trâu, bò mắc bệnh thường có những dấu hiệu: Sốt cao, có thể trên 41°C, bỏ ăn, suy nhược và gầy yếu; giảm khả năng tiết sữa rõ rệt ở gia súc đang cho con bú; viêm mũi, viêm kết mạc và tiết nhiều nước bọt; sưng hạch bạch huyết bề mặt (hạch trước vai và hạch sau đùi).

Da nổi những nốt sần/cục có đường kính từ 2-5 cm, đặc biệt là ở da đầu, cổ, chân, bầu vú, cơ quan sinh dục và đáy chậu trong vòng 48 giờ sau khi bắt đầu phản ứng sốt. Các nốt sần này có hình tròn, chắc và nhô cao trên da, mô dưới da và đôi khi cả các cơ bên dưới. Các nốt sần lớn có thể bị hoại tử và cuối cùng là xơ hóa và tồn tại trong vài tháng; để lại các vết sẹo có thể tồn tại vĩnh viễn. Các mụn nước, vết hoại tử và vết loét có thể xuất hiện ở màng nhầy của miệng và đường tiêu hóa cũng như trong khí quản và phổi. Chân và các bộ phận vùng bụng khác của cơ thể, như bao da, ức, bìu và âm hộ, có thể bị tiết dịch, khiến con vật không muốn di chuyển. Bò đực có thể bị vô sinh vĩnh viễn hoặc tạm thời. Bò mang thai có thể sảy thai và động dục trong vài tháng.

4. Chẩn đoán và phòng bệnh Viêm da nổi cục

Bệnh Viêm da nổi cục hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Để chủ động ngăn chặn sự xâm nhập và lây lan của vi rút Viêm da nổi cục, Chi cục Chăn nuôi và Thú y khuyến cáo các biện pháp để phòng bệnh như sau:

- Tiêm phòng vắc xin Viêm da nổi cục cho trâu, bò, tích cực tiêm phòng đạt tỷ lệ 80% tổng đàn trâu, bò trong diện tiêm. Áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch bệnh bao gồm tiêm các loại vắc xin phòng bệnh bắt buộc khác theo qui định.

- Thường xuyên vệ sinh, phun thuốc sát trùng, thuốc diệt côn trùng, ruồi, muỗi, ve, mòng,… thực hiện tổng vệ sinh, phun thuốc sát trùng hoặc sử dụng vôi bột để sát trùng khu vực nuôi.

- Hạn chế tối đa khách tham quan, thương lái, người ngoài,… vào khu vực chăn nuôi.

- Tăng cường chăm sóc, nuôi dưỡng hợp lý (tăng cường dinh dưỡng, bằng cách bổ sung thức ăn xanh, thức ăn mềm,...) để tăng sức đề kháng cho trâu, bò chống lại dịch bệnh.

- Khi mua trâu, bò cần rõ nguồn gốc và đã qua kiểm dịch theo quy định.

- Khi trâu, bò có biểu hiện bị bệnh, nghi bị bệnh Viêm da nổi cục cần báo cho chính quyền hoặc Trạm Chăn nuôi và Thú y, nhân viên chăn nuôi và thú y xã để kiểm tra xử lý kịp thời, tư vấn hỗ trợ các biện pháp phòng chống, ngăn ngừa dịch bệnh lây lan.

Phạm Huỳnh Khiết Tâm - Chi cục Chăn nuôi và Thú y An Giang