nông nghiệp an giang
09:00 18/10/2019
Củ dền còn có tên khoa học là Beta vulgaris, họ Cải. Tên tiếng Anh: Beet, beetroot. Củ dền đỏ: Red beet. Củ dền là loại rau củ rất giàu chất sắt, calcium, viatmin A, vitamin C, acid folic. Đã từ lâu, củ dền được vinh danh là một loại củ quý. Người ta thường thêm củ dền vào canh, súp, hoặc một vài lát mỏng trong đĩa rau sống. Các nước Mỹ, Nga, Pháp, Ba Lan và Đức là những nước trồng nhiều củ dền nhất thế giới hiện nay.
Màu đỏ tươi của củ dền được cho là hỗn hợp tự nhiên của màu vàng thực vật (betacyanin) và màu tím (betaxanthin). Những màu này là hóa chất thực vật, đồng thời cũng là chất chống oxy hóa giúp bảo vệ cơ thể chống lại gốc tự do. Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy 2 màu kể trên có thể ngăn ngừa bệnh tim mạch, ung thư. Để giữ được phẩm chất của hỗn hợp 2 màu này, các nhà dinh dưỡng khuyên nên để nguyên cả vỏ khi nấu nướng củ dền.
Một số tác dụng y học của củ dền:
- Bảo vệ gan: Do chứa betaine, chất này đóng vai trò trong việc tăng cường chức năng gan, giúp cơ thể giảm mỡ, ngăn ngừa chứng mệt mỏi...
- Bảo vệ tim mạch: Củ dền có chức năng hạ cholesterol, chống oxy hóa, vì vậy được cho là một trợ thủ đắc lực trong việc bảo vệ tim mạch.
- Ngăn ngừa ung thư: Nhiều nghiên cứu cho thấy củ dền có tác dụng ngăn ngừa ung thư phổi và ung thư da. Nước ép củ dền ngăn chặn những hợp chất nitrosamines-vốn được cho là thủ phạm gây ung thư.
- Tác dụng hạ huyết áp: Các nhà khoa học cho rằng thành phần nitrat trong củ dền có thể giảm huyết áp. Theo những kết quả nghiên cứu của Viện nghiên cứu bệnh tăng huyết áp tại Mỹ cho thấy huyết áp ở người uống nước ép củ dền hay dùng thuốc dạng viên nitrat thì sau 24 giờ huyết áp giảm. Huyết áp càng cao thì tác dụng của nitrat càng rõ rệt. Thành phần nitrat vô cơ trong củ dền sẽ chuyển hóa thành Nitrat oxide (NO) khi ăn. Loại khí này giúp đưa oxy và các chất dinh dưỡng vào tế bào cơ. Các loại rau quả có màu xanh, có lá như rau diếp và củ dền là loại thực phẩm tuyệt vời làm giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim vì chúng có chứa hàm lượng vô cơ cao có trong nitrat.
- Bồi dưỡng sức khỏe cho thai phụ: Củ dền rất tốt cho phụ nữ mang thai vì tăng cường sức chịu đựng khi chuyển dạ, hạ huyết áp và tăng chất sắt phòng chữa thiếu máu. Axitfolic trong củ dền giúp phát triển bào thai và hình thành các tế bào màu đỏ. Betacyanin sắc tố màu đỏ đậm của củ dền có tác dụng giải độc gan. Gan khỏe mạnh nghĩa là hệ tiêu hóa hoạt động tốt và có lợi cho thai phụ. Nước củ dền ngăn chặn tình trạng tăng cân quá mức khi mang thai. Củ dền tăng cường khả năng chịu đựng thể chất khi chuyển dạ, hạ huyết áp và ngăn ngừa khiếm khuyết cho thai nhi.
- Làm giảm mệt mỏi: Nitrat có trong các loại rau củ có tác dụng làm giảm quá trình hấp thu oxy, từ đó làm giảm sự mệt mỏi do việc tập luyện gây ra.
Một số lưu ý khi dùng củ dền đỏ:
Do củ dền chứa nhiều kali nên không ăn được nhiều. Người có tiền sử bị sỏi thận nên hạn chế ăn củ dền hoặc uống nước ép.
Không được dùng nước củ dền để pha sữa vì có thể gây ngộ độc do chất nitrate. Đối với phụ nữ mang thai, do củ dền có chứa betain, có thể gây ra các triệu chứng nôn mửa, buồn nôn, tiêu chảy và các vấn đề về tiêu hóa khác trong thai kỳ.
Ăn nhiều củ dền có thể gây sỏi thận do củ dền có chứa axit oxalic. Người bị bệnh thừa sắt (hemochromatosis) hoặc bệnh Wilson nên tránh tiêu thụ củ dền quá mức do khả năng tích tụ sắt và đồng.
Sử dụng củ dền đỏ sống sẽ tốt hơn khi luộc hoặc muối.
Quang Hiển (Sưu tầm - Tổng hợp)
