Trong sản xuất nông nghiệp, người nông dân thường đối mặt với nhiều khó khăn, giá vật tư nông nghiệp như phân bón, thức ăn chăn nuôi tăng cao; nhưng giá bán sản phẩm thì không ổn định, đôi khi giá bán thấp hơn giá thành sản phẩm; điều này làm cho người nông dân không an tâm sản xuất. Giá bán do thị trường quyết định, nên rất khó có thể can thiệp; việc tìm giải pháp làm thế nào để giảm giá thành sản xuất là vấn đề cần phải được nghiên cứu thực hiện.

Mô hình nông nghiệp tuần hoàn là quá trình sản xuất theo chu trình khép kín, đầu ra của khâu này sẽ là đầu vào của khâu khác; phụ phẩm thành nguyên liệu đầu vào cho trồng trọt, chăn nuôi gia súc, nuôi trồng thủy sản... Việc áp dụng mô hình này vào sản xuất góp phần tận dụng triệt để phụ phẩm, giảm lãng phí nguồn chất thải, giúp nông dân tiết kiệm chi phí đầu tư, nâng cao thu nhập và giảm thiểu tác động tiêu cực của sản xuất đến môi trường.

Mô hình nông nghiệp tuần hoàn được triển khai thực hiện tại trang trại của Công ty cổ phần đầu tư phát triển nông nghiệp công nghệ cao MPA (Công ty), tại ấp Vĩnh Lạc, xã Vĩnh Gia, huyện Tri Tôn. Trang trại bắt đầu hoạt động năm 2021, trên nền tảng trang trại chăn nuôi bò sinh sản, bò thịt và trồng chuối. Tuy nhiên sau thời gian gần 2 năm hoạt động thì chuối đã già cõi, kết thúc vòng đời; đồng thời bò sinh sản cũng phát triển không thuận lợi, Công ty rơi vào khó khăn. Nhằm duy trì và phát triển, lãnh đạo Công ty đã nghiên cứu tìm ra hướng đi mới: Chăn nuôi trâu bò thịt, lấy phân trâu bò để nuôi trùn, lấy trùn để sản xuất dịch trùn và phân trùn, dịch trùn được dùng để nuôi lươn, phân trùn để bón cho cây ăn trái, cỏ trồng và trồng lúa theo hướng hữu cơ.

- Mô hình chăn nuôi trâu, bò:

Công ty tiến hành việc thu gom trâu, bò của người dân trên địa bàn huyện Tri Tôn và các khu vực lận cận đưa về trang trại, thực hiện công tác thú y, tiêm phòng, đảm bảo an toàn dịch bệnh, tiếp tục chăm sóc, nuôi dưỡng. Các con trâu, bò này sẽ được bán cho những người có nhu cầu nuôi vỗ béo hoặc được trang trại nuôi tiếp cho đến khi xuất chuồng bán trâu, bò để giết thịt.

- Mô hình nuôi trùn:

Thức ăn và cách cho ăn: Phân trâu, bò được thu gom, xử lý men vi sinh để phù hợp làm thức ăn cho trùn. Thức ăn sử dụng cho trùn là phân trâu, bò dưới dạng tươi; phân trâu, bò sau khi được thu gom sẽ được đưa vào bể chứa, sử dụng men vi sinh để trộn vào phân trâu bò nhằm mục đích phân giải những chất độc hại trong phân trâu bò, đồng thời để phân bò mau phân hủy và tăng độ mịn của phân và giúp trùn có thể sử dụng hiệu quả hơn và giảm mùi hôi từ phân bò. Về cách cho ăn, lượng phân bò cho ăn hằng ngày tùy thuộc vào sức tiêu thụ của từng luống trùn cụ thể và tùy mùa. Vào mùa hè từ 3 – 5 ngày cho trùn ăn 01 lần, lượng thức ăn bón trên bề mặt luống dày từ 2- 3 cm, sau khi bón xong đậy bao tải lại và tưới ẩm.

Thu hoạch phân trùn làm phân hữu cơ: Phân trùn là loại phân do trùn thải ra mỗi ngày sau khi được ăn no. Lượng phân trùn thải ra hằng ngày bằng 30 - 40% số lượng trùn trong luống nuôi. Sau 5-6 tháng nuôi, khi phân trùn đầy, mật độ trùn lớn lên, sinh sản chậm đi, có thể thu hoạch toàn bộ luống trùn.

Sản xuất phân hữu cơ từ trùn: Phân Trùn là loại phân bón thiên nhiên giàu dinh dưỡng có tác dụng kích thích sự tăng trưởng của cây trồng. Không giống như phân chuồng, phân trùn quế được hấp thu ngay một cách dễ dàng bởi cây trồng, nó không chỉ kích thích tăng trưởng cho cây trồng mà còn tăng khả năng duy trì giữ nước trong đất và ngăn ngừa các bệnh về rễ.

Trùn thương phẩm được dùng để sản xuất dịch trùn, đảm bảo dinh dưỡng và diệt mầm bệnh trước khi sử dụng làm thức ăn cho lươn.

- Mô hình nuôi lươn:

Lươn được nuôi trong các bể lát gạch men, không bùn; dịch trùn của trại sản xuất ra để làm thức ăn cho lươn.

- Mô hình trồng trọt:

Cây ăn trái được trồng trong trang trại có dừa, xoài, ổi được bón bằng phân trùn, đảm bảo cung cấp nguồn dinh dưỡng, cải tạo đất rất tốt, đặc biệt là vùng đất nghèo dinh dưỡng ở khu vực này.

Mô hình trồng lúa theo hướng hữu cơ của trang trại rất phù hợp sử dụng phân trùn, giúp cải tạo đất, giảm sử dụng phân vô cơ, tiết kiệm chi phí vật tư đầu vào, nâng cao chất lượng lúa.

Tính đến tháng 6/2024, số lượng trâu bò thịt của trang trại thường dao động khoảng 50- 100 con, hàng năm xuất chuồng khoảng 400 con trâu bò nuôi tiếp hoặc giết thịt; có 8 chuồng nuôi trùn, với diện tích khoảng 2.000 m2, dịch trùn đang sản xuất thí điểm, làm thức ăn cho lươn; mỗi năm sản xuất khoảng 50 tấn phân trùn để bón cho cây ăn trái và lúa hữu cơ; có 79 bồn nuôi lươn, mỗi bồn nuôi 3.0000 con lươn, với diện tích khu vực nuôi lươn là 3.000m2, trong đó diện tích nhà nuôi là 1.000m²; Ốc bươu cũng được trại nuôi thí điểm, tận dụng phụ phẩm trong trại để làm thức ăn cho ốc. Sản phẩm lươn và ốc đang được sơ chế, chế biến thành sản phẩm giá trị gia tăng dần dần tiến vào các hệ thống cửa hàng nông sản sạch tiện ích và siêu thị.

Lãnh đạo Công ty rất năng động, tìm mọi giải pháp để giúp trang trại vượt qua khó khăn, duy trì và phát triển. Trong đó, mô hình nông nghiệp tuần hoàn được ưu tiên chọn lựa để làm giải pháp ứng dụng của trang trại, bước đầu đem lại hiệu quả khả quan.

Nguyễn Thị Xoàn

Chi cục Chăn nuôi và Thú y