Sáng ngày 21/6/2024 tại Hội trường Khách sạn Hòa Bình 2, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức Hội nghị triển khai kế hoạch thực hiện Đề án phát triển bền vững một triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh. Ông Nguyễn Sĩ Lâm, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT chủ trì hội nghị. Đến dự có đại diện Văn phòng UBND tỉnh;  Ban Tuyên giáo, Ban Dân vận, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Hội Nông dân; Hội Liên hiệp Phụ nữ; Tỉnh đoàn; Liên Minh Hợp tác xã; Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh; Đại diện các Sở, ngành; UBND các huyện, thị xã, thành phố; các Phòng, đơn vị thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Phòng Kinh tế/Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Trạm Khuyến nông; các Doanh nghiệp sản xuất, liên kết, tiêu thụ lúa gạo; các Hợp tác xã và Nông dân sản xuất lúa tiêu biểu trong tỉnh.

An Giang tham gia Đề án với mục tiêu hình thành và phát triển bền vững vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh và kết hợp tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững nhằm nâng cao thu nhập của người trồng lúa, giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường sinh thái. Thúc đẩy hình thành và phát triển ổn định các Hợp tác xã, Tổ hợp tác, tổ chức nông dân đóng góp quan trọng vào chuỗi liên kết lúa gạo trên địa bàn tỉnh. Tăng dần tỷ lệ sản xuất có liên kết tiêu thụ qua từng năm thực hiện. Xây dựng chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo điển hình, làm mô hình kiểu mẫu cho phát triển lĩnh vực lúa gạo tại tỉnh An Giang đến năm 2030.

Diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp phấn đấu đạt 44.051 ha năm 2025, trên cơ sở diện tích vùng dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững – VnSAT trước đây và nhân rộng ở những vùng thuận lợi và sẽ phát triển diện tích lên 152.198 ha đến năm 2030.

An Giang bắt đầu thực hiện Đề án ngay từ vụ lúa Thu đông năm 2024. Những diện tích lúa thuộc hợp tác xã, tổ hợp tác tại 103 xã, phường, thị trấn đăng ký tham gia đề án đã canh tác hiệu quả Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT) và Dự án Chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững Đồng bằng sông Cửu Long (WB9) được chọn tham gia Đề án.

Thực hiện đề án lượng giống lúa gieo sạ giảm xuống còn 80-100 kg/ha; Lượng phân bón hoá học giảm 20%; Lượng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học giảm 20%; Lượng nước tưới so với canh tác truyền thống giảm 20%; 100% diện tích (tương đương 100% hộ) áp dụng ít nhất một quy trình canh tác bền vững như 1 phải 5 giảm, tưới ngập khô xen kẽ, tiêu chuẩn sản xuất lúa bền vững (Sustainable Rice Platform - SRP), các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt được chứng nhận và được cấp mã số vùng trồng;

Tổ chức sản xuất: 100% diện tích sản xuất vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp có liên kết giữa doanh nghiệp với tổ hợp tác, hợp tác xã hoặc các tổ chức của nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Tỷ lệ cơ giới hóa đồng bộ đạt trên 50% diện tích; Tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch dưới 10%; trên 35.000 hộ nông dân áp dụng quy trình canh tác bền vững; 70% rơm được thu gom khỏi đồng ruộng và được chế biến tái sử dụng; Giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống. Giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 30%, trong đó tỷ suất lợi nhuận của người trồng lúa đạt trên 40%. Lượng gạo chất lượng cao và phát thải thấp xuất khẩu chiếm trên 20% tổng lượng gạo xuất khẩu của toàn vùng chuyên canh.

Xây dựng thương hiệu và xuất khẩu gạo chất lượng cao và phát thải thấp chiếm trên 20% tổng lượng gạo xuất khẩu của toàn vùng chuyên canh.

Đến năm 2030, Đề án hướng tới mục tiêu: Lượng lúa giống gieo sạ: dưới 70 kg/ha; lượng phân bón hoá học: giảm 30%; Lượng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học giảm 30%; lượng nước tưới (so với canh tác truyền thống): giảm 20%; 100% diện tích áp dụng ít nhất một quy trình canh tác bền vững như 1 phải 5 giảm, SRP, tưới khô xen kẽ và các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt được chứng nhận và được cấp mã số vùng trồng.

Về tổ chức sản xuất: 100% diện tích sản xuất vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp có liên kết giữa doanh nghiệp với tổ hợp tác, hợp tác xã hoặc các tổ chức của nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; Tỷ lệ cơ giới hóa đồng bộ đạt trên 70% diện tích; Trên 100.000 hộ áp dụng quy trình canh tác bền vững. Tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch dưới 8%; 100% rơm được thu gom khỏi đồng ruộng và được chế biến tái sử dụng; Giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống.

Về thu nhập người trồng lúa: giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 40%, trong đó tỷ suất lợi nhuận người trồng lúa đạt trên 50%.

Xây dựng thương hiệu và xuất khẩu: Lượng gạo xuất khẩu mang thương hiệu chất lượng cao, phát thải thấp chiếm trên 20% tổng lượng gạo xuất khẩu của toàn vùng chuyên canh.

Phấn đấu đến năm 2030 có 200 HTX/TCND, liên hiệp HTX tham gia.

Ông Trần Thanh Hiệp Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn An Giang cho biết, mục tiêu quan trọng của đề án không chỉ tăng năng suất, chất lượng lúa mà còn giảm chi phí, giảm phát thải khí nhà kính, tăng trưởng xanh, hướng đến canh tác bền vững./.

Phan Phi Hùng

Trung tâm Khuyến nông An Giang